Proces ten obejmuje produkcję nowych komórek, naczyń krwionośnych oraz kolagenu – głównego składnika tkanki łącznej. Kiedy proces gojenia przebiega prawidłowo, skóra zrasta się, a blizna z czasem blednie i wygładza się. Natomiast w sytuacji gdy proces zostanie zakłócony z różnych powodów, może dojść do nieprawidłowej, tj. nadmiernej produkcji włókien kolagenowych, co jest jedną z głównych przyczyn powstawania blizn patologicznych, ale nie jedyną.
Jak rozpoznać, że mamy do czynienia z blizną patologiczną z nieprawidłowym etapem ewolucji blizny? Jakie są przyczyny ich powstawania? Co można z nimi zrobić?
Blizny przerostowe i keloidy różnią się od siebie zarówno wyglądem, jak i charakterystyką.
Blizny przerostowe nie wychodzą poza brzegi rany, ale są uniesione ponad powłoki skóry. Tkanka przerostowa zwykle pojawia się po czterech tygodniach. Wówczas blizna jest napięta, czerwona, zasiniała i wrażliwa. Może występować też swędzenie a nawet mogą pojawić się guzki na przebiegu. Jeśli taka blizna ma małą powierzchnie to prawdopodobnie zredukuje się samoistnie. Jej powstanie wynika z nadmiernej produkcji kolagenu. Przyczyną może być niestabilność tkanki ze względu na brak styku brzegów rany jak i zażywanie leków przeciwzapalnych, które wyhamowują procesy naprawcze. Skutkiem takich blizn może być zaburzona statyka ciała, funkcje tkanek i transport płynów.
Keloidy (bliznowce) charakteryzują się bardzo szybką produkcją kolagenu podczas procesu gojenia, przez co wyrastają poza brzegi rany i naciekają na tkanki sąsiadujące.
Wraz z keloidem występuje świąd, zaczerwienienie, tkliwość, pieczenie, ból i łuszczenie się. Głównymi czynnikami mogącymi wpływać na ich powstawanie są: ciemny kolor skóry, umiejscowienie rany, młody wiek, czynniki genetyczne, zwiększone napięcie skóry, kobiety w ciąży, grupa krwi A. Należy także zaznaczyć, że dokładne przyczyny powstawania keloidów nie zostały do końca zidentyfikowane. Keloidy są ubogo komórkowymi tworami z tendencją do tworzenia zgrubień. Brak terapii nie zmniejszy objawów; nie dojdzie też do samoistnego wyleczenie.
Leczenie opiera się o techniki inwazyjne i nieinwazyjne. W tym celu stosuje się:
Warto podkreślić, że proces leczenia keloidów najczęściej kończy się jednak ich chirurgicznym usunięciem.
Odpowiednia pielęgnacja blizny już na wczesnym etapie jej tworzenia się jest jedną z najważniejszych zasad profilaktyki. W sytuacji, gdy patologiczny proces już się rozpoczął przydatne będzie stosowanie maści lub kremów nawilżających i natłuszczających skórę, szczególnie tych z dodatkiem alantaniny i witamin A i E. Zabiegi fizjoterapeutyczne, takie jak masaż i mobilizacja blizny, będą zapobiegać tworzeniu się zrostów.
Mobilizacja blizny czyli delikatny masaż i poruszanie skóry wokół blizny, to zabieg, który pacjent może przeprowadzić samodzielnie. Dzięki delikatnej stymulacji usprawniamy proces tworzenia się nowej tkanki, poprzez zwiększenia się ukrwienie skóry i dostarczenie ważnych składników odżywczych i regenerujących. Pamiętajmy jednak, by zachować w tym umiar i zdrowy rozsądek, ponieważ zbyt wczesna i zbyt intensywna mobilizacja blizny może przynieść więcej szkody niż pożytku. Skutkiem może być np. wtórny uraz lub rozejście się brzegów rany.
Dodatkowo, presoterapia, czyli uciskanie blizny za pomocą specjalnej odzieży lub opatrunków, może zapobiegać rozrostowi włókien kolagenowych. Te metody są szczególnie skuteczne w przypadku blizn przerostowych, które mają tendencję do zmniejszania się z czasem.
Podsumowanie:
Blizny patologiczne mogą powstawać w wyniku nieprawidłowego procesu gojenia się rany. Wczesna interwencja i odpowiednia pielęgnacja mogą znacząco zmniejszyć ryzyko ich powstawania oraz poprawić wygląd istniejących blizn. W przypadku blizn przerostowych i keloidów ważne jest skonsultowanie się z specjalistą, aby dobrać odpowiednią metodę leczenia.
Autor: Magdalena Misiek
__
Photo: CM Neuro
